SVAROŽNICI, Aleksandar Stamenković
Svarožnici – Skaz o Svarogmaču, druga knjiga trilogije „Baš Čelik” po motivima srpskih narodnih pripovedaka i epskih pesama Pretkosovskog i Kosovskog ciklusa prati sudbine carevića Plamena i njegovih pratilaca, koji su mu se zakleli na vernost, u potrazi za otetom princezom Svetlanom, kćerkom kralja Jezergrada Svetlogora (sa kojima su se čitaoci upoznali u prvom tomu trilogije – mitološkom romanu „Jezergrad”. Radnja se iz Jezergrada seli na sever, u prostore boginje Morane u kojima caruju sneg, led, hladnoća i – ljudskom rodu nepoznata mitska bića koja valja savladati da bi se spasila princeza.
„Svarožnici” su epski roman velikog opsega i širokog zamaha u kome pisac sigurnom rukom i kreativnom mišlju uobličava mnoge likove i događaje, spretno ih preplićući u napetu priču koju će moći da čita širok krug čitalaca – od tinejdžera preko ljubitelja epske fantastike i naše epike do onih koji uživaju u akcionoj, napetoj, dobroj priči, upoznajući se sadržinski i pojmovno, sa mitovima i legendama slovenske mitologije.
Ne treba zaboraviti dragoceni „Razjasnik” kako je autor nazvao rečnik manje poznatih pojmova i imena mitskih ličnosti jer ono što izdvaja Stamenkovićevo delo je izuzetno arhaičan način kazivanja ovih „skaza” koje su bliže staroslovenskoj mitologiji iz koje je ponikla i srpska usmena književnost.
Aleksandar Stamenković je svojim romanom Svarožnici, posle nekoliko sporadičnih pokušaja u višedecenijskoj praznini, ponudio arhetipske modele, prauzore našeg kolektivnog nesvesnog oslikane u careviću Plamenu i njegovom čudesnom Svarogmaču, vilovnjaku Janu, kralju Svetlogoru i njegovim kćerima Svetlani i Svastici…koji oslikavaju urođene obrasce mišljenja, osećanja i delanja nastale kao rezultat vekovima taloženog iskustva brojnih generacija predaka. Pisan prema motivima srpskih narodnih pripovetki i epskih pesama najstarijih vremena Stamenkovićev roman se bazira na narodnoj priči koja seže u najdublje slojeve slovenske mitologije jer se elementi iz ove „skaze” mogu naći u pričama svih Slovena, što znači da potiču iz zajedničke prapostojbine.
Knjiga je kandidovana za nagradu “Meša Selimović”
Stana Šehalić
